Zinvol verschil maken is ageless

Mensen die geluk nastreven zijn eigenlijk op zoek naar betekenis. Ze willen zich verbonden voelen met anderen, een doel hebben in het leven, iets bijdragen aan de gemeenschap, zin ervaren. Hoe zit het met de zingeving in jouw leven?

Marc Freedman uit San Francisco is verbaasd over het feit dat de Silicon Valley-bazen miljoenen investeren in technische innovatie en plannen om het leven te verlengen en eventueel de dood uit te bannen. De CEO van Encore.org heeft een meer realistisch idee over onsterfelijkheid. “Echt geluk en begrip voor elkaar beginnen niet met het ontkennen of het elimineren van de dood”, vindt hij. “Onze taak is niet om te proberen jong te zijn, maar om er te zijn voor de jongeren.” Liever wil Freedman daarom investeren in het maken van verbinding tussen jong en oud. Want als je als oudere het idee hebt nog een rol te spelen in de samenleving blijf je het gevoel houden dat je leven er nog toe doet.

In 1988 richtte Freedman Encore.org op om sociale ideeën voor ouderen te ontwikkelen. Hij wilde de levensperiode na het 50ste levensjaar opnieuw definiëren. Niet als een tijd waarin je niets meer hoeft te doen, maar als een tijd waarin je betekenis hebt voor anderen en waarin je jezelf kunt blijven ontwikkelen. Nu schept hij kansen voor ouderen door hen via een vrijwilligersorganisatie voor een jaar te koppelen aan jongeren. Best Agers zoals ouderen ook wel genoemd worden hebben dan drie keer meer kans om gelukkig te zijn als mensen die geen zinvol werk doen. Het is immers een natuurlijk evolutionair proces. Helaas hebben we dat proces met z’n allen in de afgelopen decennia enorm gedwarsboomd.

De oprichter van de Encore-carrièrebeweging heeft een prachtig boek gepubliceerd met de titel How to Live Forever: The Enduring Power of Connecting the Generations. Freedman wil namelijk een nationaal gesprek op gang brengen over manieren waarop de oudere generatie van vandaag kan samenwerken met jonge mensen. Want de 60-plus generatie van vandaag is zeker fitter en ziet er jonger uit dan de generaties ervoor. Uit zijn ideeën zijn vele intergenerationele projecten ontstaan.

Intergenerationele projecten zijn erop gericht om mensen uit verschillende generaties dichter bij elkaar te brengen en zo begrip en waardering tussen generaties te bevorderen. Daarbij gaat het om contacten tussen jong en oud buiten de directe kring van de naaste familie. Samenwerkende generaties ervaren zo nieuwe vormen van verbondenheid. Je beseft dat je elkaar nodig hebt, dat je iets voor elkaar kunt betekenen en dat je onvermoede hulp kunt inschakelen van mensen buiten je eigen kringetje van leeftijdgenoten.

In Nederland vind je ook verschillende initiatieven voor jong en oud. Zo is in de wijk Zielhorst in Amersfoort in augustus 2011 de tweede generatietuin van Nederland geopend, een moestuin waarin meerdere generaties met elkaar tuinieren. In de generatietuin gaat het primair om leren door doen. Er is sprake van wederkerigheid tijdens de samenwerking en zodoende krijgt leren van elkaar meer impact. Een bewoonster van het Seniorencomplex Overseldert begeleidt kinderen en tieners van de basisschool, de kinderopvang en het tienercentrum bij het tuinieren en draagt zo haar kennis over aan een jongere generatie. De tuin heeft in oktober 2011 een prijs gewonnen van het Oranjefonds.

Evert Bisschop Boele, associate lector in het lectoraat Lifelong Learning in Music van het Prins Claus Conservatorium van de Hanzehogeschool Groningen, zag dat ouderen zich buiten het blikveld van de studenten en jonge docenten bevinden. Hij bracht ze samen en liet de jonge docenten ouderen lesgeven. Dat bleek voor beide partijen verrassend goed uit te pakken. 

Gratis wonen als student in Amsterdam in ruil voor het organiseren van maatschappelijke activiteiten? Een buitenkansje! Het project VoorUit biedt deze gelegenheid. Het is een project waarin studenten van de twee Amsterdamse universiteiten, de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam kosteloos woonruimte verkrijgen in een aantal stadsdelen. Zij organiseren als tegenprestatie zo’n 10 uur per week diverse activiteiten in de buurt, zoals huiswerkbegeleiding, leesclubjes, muziek en sport. Het doel van het project is om de integratie van verschillende bevolkingsgroepen te bevorderen. En het is succesvol!

Maar er wordt meer georganiseerd. In 2006 lanceerde de Wereldgezondheidsorganisatie het Global Age-Friendly Cities Project dat bestuurders van grote steden stimuleert om groepen te vormen die zich inzetten voor positief ouder worden. Een van de steden die deze uitdaging heeft opgepakt is New York. De stad is een model geworden voor andere steden die het leven van oudere bewoners willen verbeteren. Bij de start werden er forums en focusgroepen georganiseerd om te horen waar oudere New Yorkers wel en niet tevreden over waren. “Ik wil iets doen waar ik trots op kan zijn”, zei een van de New Yorkers. “Ik vind het niet erg dat ik oud word, maar ik wil gewoon iets zinvols doen. Er worden nu door oud en jong mooie initiatieven ontwikkeld die het leven in New York aangenamer maken.”

Een groeiend aantal onderzoeken lijkt te bevestigen dat zingeving kan beschermen tegen allerlei kwalen. Het verbetert je immuunsysteem en houdt je brein lekker fit. Recent onderzoek bevestigt ook dat mensen die een doel hebben langer leven dan mensen die geen doel hebben. Zij hebben een reden om uit bed te komen – ja, een reden om te leven. Het is nog onduidelijk waarom zingeving en gezondheid zo’n sterke samenhang hebben, maar sommige psychologen geloven dat mensen met een doel beter voor zichzelf zorgen.

Hoe oud of jong je ook bent, je zit in een proces van een leven lang ontwikkelen. Geen kwestie van passiviteit, maar een kwestie van bewust denken en doen. Dan kom je nooit op een zijspoor. Het is een evolutieproces waar jij en de wereld beter van worden.

AUTEUR MARY SPAN | ©EVOLUTIEGIDS | 190211
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.