**Geeft Nederland boost aan sociaal ondernemen?**

Sociaal ondernemen is trend, maar het is nog heel wat anders om sociale verantwoordelijkheid echt te praktizeren. Een aantal grotere bedrijven spelen een rol bij de bevordering van maatschappelijke doelen.

Sociaal ondernemers zijn individuen die een onderneming starten of leiden met een specifiek maatschappelijk doel. Sociaal ondernemers creëren innovatieve oplossingen voor bijvoorbeeld milieuvervuiling, armoede, of mensenrechtenschendingen, en hebben tegelijkertijd een gezond businessmodel. Het behalen van dit doel is belangrijker dan het behalen van winst, maar moet wel op een winstgevende manier met de verkoop van goederen of diensten in de markt worden gerealiseerd. Het grootste deel van de winst vloeit terug in de onderneming. Veel businessmodellen zijn winstgevend omdat ze een deel van de kosten doorschuiven naar derdewereldlanden. Nederlandse koplopers worden steeds bekender in binnen- en buitenland: Fairphone, Tony’s Chocolonely, Buurtzorg.

De wereld staat voor een aantal uitdagingen: een toenemende kloof tussen arm en rijk, oorlogen, vluchtelingen, verdwijnen van loonarbeid, uitputting van onze natuurlijke hulpbronnen en klimaatverandering. De complexiteit en hardnekkigheid van deze problemen vragen om een slimme, sociale aanpak. Om die reden richtte Caroline de Greeff FAIR2 op en combineerde daarmee haar sociale gedrevenheid met ondernemerschap en maatschappelijke waarde. En Amsterdam heeft sociaal ondernemen tot onderdeel van het sociaal beleid gemaakt. Business schools besteden meer en meer aandacht aan dit onderwerp.

Het aantal Nederlandse sociale bedrijven groeide in vijf jaar tijd met zeventig procent. De omzet is in de laatste 5 jaar met 75% gegroeid tot 3,5 miljard euro, hiermee zijn ze in die periode verantwoordelijk voor 3% van de BBP-groei. Maar een kanttekening is op z’n plaats: een kwart van de bedrijven doet iets aan sociaal ondernemen. En dan gaat het vaak om lichte vormen, zoals het steunen van goede doelen.

Grote bedrijven als Unilever maken wel serieuze stappen, Triodos propageert een meer duurzame benadering dan de traditionele banken. Er zijn zeker signalen dat meer gevestigde bedrijven serieuzer inzetten op maatschappelijke waarde, en dat is echt méér dan het hanteren van een MVO-programma (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). Ambitieuze sociale ondernemers worden wel als dé inspirerende werkgevers van deze tijd gezien. Hedendaagse voorbeelden zijn Instock, een restaurant dat voedselverspilling aanpakt, Afval Loont dat afvalscheiding als businessmodel heeft, Utopa, die creatieve talenten van mensen stimuleert die anders geen kans krijgen en Kipster, de revolutionaire boerderij die dier- en milieuvriendelijke eieren produceert.

TNT heeft zich verbonden met het project Moving the World en het World Food Program, de voedselorganisatie van de Verenigde Naties. Warren Buffett en Bill Gates, de twee rijkste Amerikanen, hebben een veertigtal andere miljardairs rond zich verzameld in de liefdadigheidsorganisatie The Giving Pledge.

Sociaal ondernemerschap is een relatief nieuw fenomeen, er is dan ook nog veel behoeften aan onderwijs en onderzoek om een verdere groei te kunnen ondersteunen. Hoewel de sociale kapitaalmarkt voor sociaal ondernemers nog in de kinderschoenen staat, groeit het aantal organisaties dat leningen of participaties aan sociale ondernemers ter beschikking stelt gestaag. Vooral in het Verenigd Koninkrijk en de VS zijn de resultaten interessant. Sociaal ondernemen is niet alleen in die landen populair, ook in Nederland wordt sociaal ondernemen meer en meer in het middelpunt van de belangstelling. Sociaal ondernemen neemt toe mede door de terugtredende overheid en het geloof in kracht van marktwerking en ondernemerschap.