José van Gerven, innovatiemakelaar van RCT Gelderland:

‘Wij investeren in de trots van Oost-Nederland’

De industrie in Gelderland is een belangrijke drijver van de economie in Gelderland. De maakindustrie neemt daarin een sterke positie in. Deze positie kan de maakindustrie alleen behouden en uitbouwen als zij blijft investeren in duurzame, technologische en sociale innovatie. Innovatiemakelaar José van Gerven van RCT Gelderland helpt ondernemingen innovatief en duurzaam op weg, bijvoorbeeld met smart cobots in fabrieken.

Ondernemers in Gelderland kunnen bij innovatiemakelaar José van Gerven van RCT Gelderland aankloppen om kansrijke initiatieven verder uit te werken. Dat gebeurt met steun van de provincie Gelderland. Jóse van Gerven: “Wij bedienen met zeven innovatiemakelaars elk jaar ruim duizend bedrijven in de maakindustrie en aanverwante sectoren zoals energie- en milieutechnologie (EMT), medische sector, Cleantech, ICT, agro, food en logistiek. Wij werken vraaggericht en vooral voor het mkb. Grote bedrijven zijn ook van belang als trekker van nieuwe technologie. Zo staat er bij Kaak Nederland een grote 3D-metaalprinter waar andere regionale bedrijven gebruik van kunnen maken. RCT Gelderland heeft een zeer uitgebreid netwerk en is vooral een verbinder. We brengen bedrijven in contact met kennisinstellingen zoals hogescholen, ROC’s, commerciële kennisleveranciers en innovatieve bedrijven. Daardoor kunnen wij de transitie van de industrie duurzaam en smart versnellen. De overheid betaalt en de industrie, die nóg slimmer wil werken, bepaalt. Dat is in het kort de kern. Daarmee geven we een enorme impuls aan de regionale economie van Oost-Nederland.” 

Zorgpunten
José van Gerven, werkzaam in de Gelderse Liemers, ziet dat de industrie in Oost-Nederland ondanks de bescheiden opstelling uitstekend aan de weg timmert en in Nederland en daarbuiten op verschillende gebieden zelfs voorop loopt. “Maar er zijn wel enige zorgpunten die om aandacht vragen. Zo is er een groot tekort aan vakmensen. Ik verwacht dat daar op korte termijn met de huidige economische vooruitzichten en demografische ontwikkelingen niet snel verandering in komt. En dat werkt belemmerend voor de industrie. Bedrijven zullen meer moeten investeren in robots en cobots – collega’s met een chip – om het personeelsprobleem enigszins te kunnen tackelen.”

“Onderwijsinstellingen vinden het gelukkig steeds belangrijker dat de kennis van studenten toegepast wordt in de pratijk. Sommige ondernemers zien liever de MTS terugkomen, want die leverde vakmensen met voldoende praktijkervaring af. Dat zou volgens die ondernemers al een stap in de goede richting kunnen zijn. Wij verbinden dus de kennisinstellingen aan het bedrijfsleven en omgekeerd. Ik werk daarbij heel praktisch. Ik verbind de vraag van de ondernemer met de  technische know-how van instellingen, experts en bedrijven zodat ze innovatief verder kunnen. Wij helpen ook bij stages en praktijkopdrachten, maar ook dat wordt lastiger in te vullen. Door de krapte van technisch personeel is het moeilijk om een stagiair de begeleiding te geven die hij of zij verdient. Met name in kleinere bedrijven is de werkdruk zo hoog dat er op de werkvloer nauwelijks tijd is om een student voldoende te ondersteunen.”

Makelen en schakelen
De robotdichtheid in Nederland is lager dan in onze buurlanden, maar we zijn wel met een inhaalslag bezig. Met robots en cobots – een collaboratieve robot die naast en met mensen kan werken – kan de maakindustrie in Oost-Nederland op tegen de productiekosten in China en kan het personeelsprobleem deels opgelost worden. Automatisering en digitale transformatie spelen hier dus een belangrijke rol om de maakindustrie verder te brengen. José van Gerven: “Ik zie dankzij smart maintenance nieuwe kansen ontstaan. Het wordt daardoor mogelijk om pas onderhoud te doen als de machine dat aangeeft. Er zijn dan in feite minder onderhoudsbeurten nodig wat weer kostenbesparing oplevert. Maar om te innoveren heb je lef nodig om buiten je comfortzone te treden. Dat vraagt van de ondernemers flexibiliteit en vernieuwingsdrang om nieuwe dingen op te pakken. Maar ondernemers leven ook met de waan van de dag. Daarom probeer ik ondernemers op een positieve manier uit te dagen om verder te kijken dan die waan van de dag.” Daarvoor moet het wel klikken met de ondernemer, lijkt me. “Ja, iedere klant is weer anders. Dat maakt mijn werk zo interessant en dynamisch. Omdat ik een onafhankelijke positie inneem kan ik een goed klankbord zijn voor de ondernemer. Daarom is het zo belangrijk dat ik een uitgebreid netwerk heb, dat ik de expertise van de mensen in dat netwerk ken en dat ik de ervaring van eerder uitgevoerde projecten kan koppelen aan de vraag. Het is makelen en schakelen. Soms is daar snelheid bij geboden en soms heeft een nieuwe ontwikkeling nog geen prioriteit omdat het idee nog te vroeg is of het geld op is. Je moet dan een beetje mee in het ritme en tempo van de ondernemer.”

Weetgierig
“Wij houden ons ook met de ‘zachte’ kant van de organisatie bezig. Leiderschap, de cultuur van de organisatie, marketing of co-learning bijvoorbeeld. Maar ook zaken als Business of Things, automatisering, Big Data – het digitale goud van de 21e eeuw -, internationalisering en wereldwijde exportbevordering zijn belangrijke onderwerpen in de agenda van de smart industry. Dat zijn zaken die een onderneming er niet zomaar even bij doet. Wij organiseren daarom regelmatig workshops, ronde tafelgesprekken, cobotpools, exporttafels of werksessies om ondernemers de gelegenheid te geven van elkaar te leren. Ondernemers wisselen zo ervaringen uit en gaan met nieuwe kennis en inspiratie weer naar huis. Bedrijven kunnen daarnaast met een innovatievoucher haalbaarheidsonderzoek laten doen voor zowel product- als procesinnovaties. Mijn radertje staat daarom nooit stil. Zelfs nu noteer ik de informatie die ik van jou tijdens dit interview heb gehoord. Daarmee kan ik anderen weer verder helpen. Ik ben gewoon heel weetgierig geworden.”

Virtuele wereld
Welke vragen komen jullie steeds tegen? “De belangrijkste vraag is de roep om personeel, afstudeerders, stagiaires. Daarom is het belangrijk bij de ROC’s zoals RijnIJssel en hogescholen goede ingangen te hebben om aandacht te vragen voor de vragen vanuit het bedrijfsleven. Het is voor mij goed om te weten welke nieuwe opleidingen de regionale opleidingsinstituten en welke nieuwe ontwikkelingen bedrijven te bieden hebben. Dan kan ik nieuwe verbindingen leggen. Zo heeft een groep hbo-studenten door onze bemiddeling deel kunnen nemen aan de workshops Human Technology en Smart Building en de minoren Circulaire Economie en Smart Industry. Verder zijn er veel vragen rondom automatisering. Dan heb ik het over hoe bedrijven hun handmatige handelingen kunnen automatiseren. En ten slotte zijn er veel vragen over hoe zaken zo slim mogelijk kunnen worden verbonden. Bedrijven staan onder grote druk om de doorlooptijd van ontvangst van een bestelling tot de uitgifte van de opdracht naar de productie te reduceren en tevens de kwaliteit te verbeteren. Dat vraagt om geautomatiseerde, snellere en slimmere koppelingen van deelprocessen en doorlooptijden. Een voorbeeld van een klantspecifieke oplossing is Engineer-to-Order of Configure-to-Order, waarbij de klant zelf z’n order kan samenstellen en de order rechtstreeks bij de fabriek kan plaatsen.”

José van Gerven vervolgt enthousiast: “Met virtual reality en augmented reality kan nog veel meer. De virtuele wereld verplaatst zich ook naar bedrijven, nu nog in de vorm van papierloze brochures en productbeschrijvingen. Met Big Data kunnen bedrijven nu gemakkelijker en betere service verlenen en productieprocessen slimmer te maken. Bedrijven staan daarmee nog aan het begin. In feite krijgen ze met virtual en augmented reality veel meer mogelijkheden om te evolueren. De vraag is vaak: waar kunnen we het beste beginnen? De beste insteek zou allereerst moeten zijn de bedrijven voor te bereiden op de vierde industriële revolutie.”

Verborgen kampioenen
Hoe is de stand van zaken in Gelderland? José van Gerven: “Ik haal graag Prof.dr. Gert-Jan Hospers van de Radboud Universiteit en Twente Universiteit aan. Hij zegt in zijn rapport De kracht van de Gelderse maakindustrie dat bedrijven die het wereldwijd maken bij het grote publiek vaak niet bekend zijn. Er zijn wel degelijk verborgen industriekampioenen in Gelderland te vinden. Ze vormen de stille voorbeelden voor andere bedrijven. Ze zorgen voor economische groei, vernieuwing, werkgelegenheid en een inkomen voor de bevolking. De Gelderse industriesector bestaat uit een kleine 8.000 bedrijven die tezamen goed zijn voor ongeveer 100.000 banen en daarmee 11% van de provinciale werkgelegenheid. De Gelderse industrie maakt hele hoogwaardige producten. En sinds 2000 was de groei nog nooit zo groot. De Gelderse industrie levert opvallend vaak een bijdrage aan het oplossen van de grote maatschappelijke uitdagingen. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de industrie duurzaamheid en innovatie hoog in het vaandel heeft staan. Maar ik beklemtoon wel dat er nog veel te doen valt, alleen al vanwege de vele nieuwe ontwikkelingen die steeds op de markt komen. Dat neemt niet weg dat we met z’n allen best wat trotser op de Gelderse industrie mogen zijn. Ze gaan van tijd tot tijd echt voor de muziek uit.”

 

AUTEUR MARY SPAN | ©EVOLUTIEGIDS | 180504
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.