Origami in de mode is evolutionaire vouwkunst

Wetenschappers zijn geïnspireerd door de eeuwenoude papierkunst origami en dat is reden voor onderzoek. De klassieke vouwkunst, die de laatste twintig jaar een snelle evolutie doormaakt, heeft namelijk een grote impact op alle aspecten van onze samenleving. Vormt de onderliggende gedachte van origami de basis van onze kosmische evolutie?

Kade Chan (1993) is een professionele origami-kunstenaar en een product/grafisch vormgever met een universitaire achtergrond. Hij begon al jong papier te vouwen en is al op 12-jarige leeftijd lid van de Hong Kong Origami Society. Nu heeft Kade Chan zijn werk in zestig tentoonstellingen gepresenteerd en werkt hij samen met bekende merken als Berluti, L’Eau de Chloé en TOD’s.

Elk kind kan met origami elke vorm vanuit een vierkant velletje papier maken, puur door het te vouwen. Een schaar of lijm komt er niet aan te pas. Origami is in China ontstaan, in de eerste of tweede eeuw, kort na de uitvinding van het papier. Daarna waait het in de 17e eeuw over naar Japan en uiteindelijk ook naar het westen. In Duitsland heeft pedagoog Friedrich Fröbel in de negentiende eeuw het vouwen populair gemaakt. Vandaag zijn kunstenaars van over de hele wereld bezig om de oude kunstvorm nieuw leven in te blazen via een combinatie van moderne technologie, nieuwe materialen en nieuwe concepten. Van levensgrote olifanten tot origami-mode en wetenschappelijke oplossingen.

Vouwen en ontvouwen
Niet alleen modemakers en kunstenaars houden zich bezig met de vouwkunst, ook biologen en wiskundigen doen dat. De laatsten hebben ontdekt dat alles met origami te vouwen is. Ze heeft ontdekt dat de natuur op het principe van origami gebaseerd. Alles in de natuur ontvouwt zich: een blad aan de boom, een rups die een vlinder wordt, maar ook de hersenen zijn in de kleine ruimte van de schedel ingevouwen. Het leven lijkt een oneindig proces van vouwen en ontvouwen. De geometrische vormen van origami zijn mooi en er wordt niet in gesneden. Dit principe is het meest efficiënte en doelmatige proces in de natuur. Vouwen is niet alleen bepalend voor het ontwerp, maar ook voor de functie. Voormalig NASA-natuurkundige Robert Lang gebruikt bijvoorbeeld complexe wiskundige formules om levensechte papieren modellen te creëren. Bekend zijn zijn replica’s van dieren. Samen met Brian Trease van de NASA heeft Robert Lang een deel van een zonnepaneel voor de ruimte ontwikkeld, onder de naam Star Shape. Het paneel kan worden gebruikt voor onderzoek naar verre planeten. Het is de bedoeling dat de Star Shape-telescoop in 2020 wordt gelanceerd.

Universum
Kosmologen hebben ontdekt dat alle zichtbare sterren en sterrenstelsels in het universum met elkaar slechts zo’n 5 procent van het zichtbare heelal vormen. De onzichtbare rest bestaat voor 27 procent uit donkere materie en voor 68 procent uit donkere energie. Beiden vormen een groot raadsel. Donkere materie zou het orgamische skelet van het heelal kan zijn. Volgens astrofysicus Mark Neijerinck van de Johns Hopkins University in Baltimore kan de verdeling van de structuur van het heelal goed worden weergegeven via de origami-model. Door origami-technieken steeds verder te perfectioneren trachten de wetenschappers de kosmische beginselen van het proces van het vouwen en ontvouwen in de natuur te ontrafelen en na te maken. Wat werkt voor papier, werkt ook voor fiberglass, plastic en 3D-printing. De National Science Foundation (NSF) maakt momenteel zonnepanelen voor in de ruimte en die zijn gebaseerd op de vouwtechnieken van origami.

Robotica
De filosofie van origami is intussen ook omarmd door onderzoekers in de robotica, geneeskunde, biologie en nanotechnologie. Zo is er een prototype van een robot van ongeveer een centimeter lang ontwikkeld die voor onderzoek in het lichaam ingebracht kan worden. De robot kan zich vouwen en lost daarna op in het lichaam. En wetenschappers van de TU Delft zijn nu een flink stuk dichterbij een nieuwe aanpak om botten en weefsel te herstellen. Ze zijn erin geslaagd om een materiaal zo te printen in 3D, dat hij zichzelf daarna uitvouwt in de juiste vorm. Daarmee brengen ze een medische toepassing als botimplantaten een stuk dichterbij, zodat in de toekomst mensen met ernstige beschadigingen van het bot beter kunnen worden geholpen.

Het zijn grandiose ontwikkelingen! Hoewel origami is begonnen als een kunstvorm, kent het door het gebruik van wiskundige theorieën nu vele toepassingen. Met haar toepassingen in onder meer de ruimtewetenschap en de medische wereld is de vouwkunst onmisbaar geworden in de wereld van vandaag. Misschien komt er zelfs een dag dat origami je leven zal redden.