HARRY WEBERS | Regio Stedendriehoek

De nieuwe kleren van de keizer:
Cleantech Regio wordt weer Regio Stedendriehoek

Op 8 februari 2023 vond in Apeldoorn de eerste regioconferentie Stedendriehoek plaats met de uitnodigende titel Werken aan de Regio. Relatief veel ambtenaren en bestuurlijke kopstukken van de acht regiogemeenten, Gelderland en Overijssel waren present, waaronder Commissaris van de Koning Andries Heidema en zelfs premier Mark Rutte!

Premier Mark Rutte nam tijdens Regioconferentie Stedendriehoek de de Regionale Uitvoeringsagenda in ontvangst. In een van zijn tweets schreef hij: ‘Hoe houd je een regio aantrekkelijk voor bewoners, ondernemers, studenten en bezoekers? Door nauwe samenwerking tussen lokale overheden, onderwijs en bedrijfsleven.’ Overigens waren er relatief weinig ondernemers aanwezig.

Regio Stedendriehoek beleeft een wedergeboorte.

Tijdens de regioconferentie werd de naam Cleantech Regio ten grave gedragen en de oude naam Stedendriehoek kwam weer terug. In de Stentor van 11 januari 2023 was dit eerder al publiek gemaakt. Burgemeester Ron König schreef in zijn artikel ‘Nieuw jaar, nieuwe naam’: ‘De naam Cleantech Regio is ooit bedacht vanuit torenhoge ambities. Maar we zijn zoveel méér dan dat’.

Eind 2013 hebben Arno Groenendijk van de gemeente Deventer en ik de Stichting Cleantech Tomorrow opgericht. Ons doel was om vijf jaar lang het congres Cleantech Tomorrow te organiseren om de bewustwording én actiebereidheid rondom het thema duurzaamheid in de regio Stedendriehoek te vergroten. Mijn eigen drijfveren waren de 3 P’s (People, Planet, Profit), die ook centraal staan in mijn ambitiedocument De Nieuwe Hanze van 2015. Daarin zijn drie oplossingsrichtingen voor de verduurzaming en de circulaire economie uitgewerkt:

meer samenwerking met Duitsland op het gebied van technologie, duurzame energie en grondstoffen en vergroting van de handelsbalans.
meer stedensamenwerking op basis van differentiatie.
verduurzaming van maak- en productiebedrijven.

Mede dankzij de ondersteuning van de regiogemeenten en sponsoren uit het bedrijfsleven waren er in de periode 2014 – 2018 vijf succesvolle congressen. Tijdens het eerste congres in Deventer daagde de bekende poolreiziger Robert Swan ons en de deelnemers uit om zelf actie te ondernemen: ‘The Greatest Threat to Our Planet Is the Belief That Someone Else Will Save It’. Wij hebben de handschoen opgepakt, en op het laatste congres op vliegveld Teuge waren duizend deelnemers aanwezig. Andries Heidema, burgemeester van de Hanzestad Deventer en voorzitter van de Cleantech Regio, overhandigde ons in 2018 de Award Vijf jaar Cleantech Tomorrow.

Hoe houd je een regio aantrekkelijk voor
bewoners, ondernemers, studenten en bezoekers?

Het Engelstalige woord cleantech leidde regelmatig tot vragen van overheden en ondernemers, en er is dan ook menig boom over opgezet. Maar feitelijk kon niemand een beter woord bedenken. Toen een Deventer ondernemer als definitie van cleantech ‘meer met minder’ (meer product met minder grondstoffen, energie en vervuiling) introduceerde, bleek het voor de onbekende en kleurloze regio Stedendriehoek voldoende sexy om zich voortaan onder de vlag Cleantech Regio te positioneren en profileren. Aldus geschiedde, en de Cleantech Regio was een feit.

Aanvankelijk waren wij de enige Cleantech Regio, maar in de afgelopen jaren is het woord cleantech op meerdere plekken in het land aangeslagen. Het Industriepark Kleefse Waard in Arnhem presenteert zich thans als de Cleantech campus van de toekomst. Rotterdam, Delft en de Drechtsteden profileren zich als de Clean Tech Delta. De ondernemer en investeerder Kees Koolen richtte de cleantech campus The Green Box in Hengelo op. En Amsterdam stimuleert cleantech-startups. Er kijk eens naar de interessante website van Cleantech Holland en de bedrijvenlijst Global Cleantech 100!

Maar veel belangrijker dan discussies over het Engelse woord cleantech zijn zaken als gedeelde ambities, samenwerking, commitment, doorzettingsvermogen én financiële middelen. We zagen discussies over de gemeentelijke bijdrage. Niet voor niets hebben we vaak gepleit voor langetermijn (plus)denken en grotere gemeentelijke bijdrages. En om die bijdrages niet als kosten maar vooral als investering in onze toekomst en die van onze kinderen en kleinkinderen te zien.

Put your Money where your Mouth is!

Conform plan hebben we de Stichting Cleantech Tomorrow vijf jaar geleden opgeheven in de hoop én het vertrouwen dat de regio op eigen kracht verder zou kunnen. De regio had toen inmiddels eigen medewerkers in dienst, een meerjarenbegroting en een uitvoeringsagenda.

Het klopt dat onze ambities torenhoog waren, maar dat gold beslist niet alleen voor ons. Het klopt ook dat de regio zoveel meer is dan cleantech. Zo richten Gelderland en Overijssel en SER Overijssel hun focus en energie steeds meer op de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s) en brede welvaart. Je zou dit kunnen zien als oude wijn in nieuwe zakken, want in feitelijk gaan die ook over de 3 P’s.

Wedergeboren Regio Stedendriehoek met
meer power en impact.

Het valt te begrijpen dat na tien jaar is besloten om afscheid te nemen van de naam Cleantech Regio, nu de torenhoge ambities van destijds immers niet zijn gehaald: het werd eerder minder dan meer. Er speelde waarschijnlijk ook iets als ‘not invented here’. En dan kun je maar beter terugvallen op de oude naam Stedendriehoek.

In 1495 verleende de Duitse keizer aan de Hanzestad Deventer het predikaat Vrije Keizerlijke Hanzestad, waardoor de stad bijzondere rechten en priviliges kreeg. Nu de eerste regioconferentie Stedendriehoek alweer achter ons ligt, resteert de vraag hoe het sprookje van de regio Stedendriehoek verder gaat. En wat de nieuwe kleren van de keizer worden? En indachtig de noodkreet van poolreiziger Robert Swam resteert de allerbelangrijkste vraag: wie gaat de wedergeboren Regio Stedendriehoek én onze planeet redden?