FAIR2 | Caroline de Greeff | sociaal ondernemerschap

Caroline de Greeff van sociale onderneming FAIR2:

‘Creëer maatschappelijke én financiële waarde via sociaal ondernemerschap’

De complexiteit en hardnekkigheid van sociale problemen in de wereld vragen om een slimme, sociale aanpak. Om die reden richtte Caroline de Greeff haar sociale onderneming FAIR2 op en combineerde daarmee haar sociale gedrevenheid met ondernemerschap en maatschappelijke waarde. In Nederland lijkt de aandacht voor sociaal ondernemerschap slechts langzaam toe te nemen, maar Internationaal is het al langer een ingeburgerd begrip.

FAIR2 is een sociale onderneming. Een sociale onderneming die innovatief en co-creatief de uitdagingen van vandaag aanpakt. Die de wereld wil verbeteren en die streeft naar maatschappelijke winst. Die people, planet, peace en profit in het vaandel heeft staan. Caroline de Greeff startte haar sociaal-maatschappelijke onderneming FAIR2 in 2012, want ze besefte dat de samenleving anders en meer sociaal, co-creatief en cross-cultureel zou moeten worden ingericht. “Nederland loopt niet voorop in sociaal ondernemerschap”, vertelt Caroline de Greef. “De meeste Europese landen hebben al beleid voor sociale ondernemingen. Daarom vind ik het zo fantastisch dat naast universiteit Utrecht nu ook TU Twente interesse heeft in dit thema. Maar er is nog wel veel voorlichting nodig, want sociaal ondernemerschap is beslist niet hetzelfde als maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

Traag
Caroline de Greeff vindt de sector voor internationale samenwerking te traditioneel ingesteld. “Veel ontwikkelingsorganisaties geven geld aan goede doelen. Dat is mooi, maar ik vind het empoweren van mensen veel belangrijker. Ik vraag me dan ook af of deze organisaties met het geven van geld echt effectief kunnen zijn. Mensen worden namelijk te afhankelijk en het ontwikkelingsproces verloopt daardoor veel te traag. We moeten mensen in ontwikkelingseconomieën begeleiden bij hun persoonlijke ontwikkeling, hun ondernemerschap en hun projecten. Ze moeten het allemaal zelf doen. Dáár leren ze van!”

Win-win
Wat is sociaal ondernemen precies? Caroline de Greeff: “Sociaal ondernemen kan van alles zijn: het kan zijn dat je een educatief probleem wilt oplossen, dat je mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan helpt of ze helpt in hun ondernemerschap. FAIR2 heeft een nationaal en internationaal sociaal-maatschappelijk doel. Wij willen bijdragen aan de economische ontwikkeling van armere landen en mensen empoweren. Wij werken nu hoofdzakelijk in Afrika. Voor ons is de win-winsituatie belangrijk. Beide kanten dienen ervan te profiteren. Dat doen wij door arme mensen in te zetten bij de reisorganisatie van FAIR2.travel, te helpen in hun ondernemerschap via FAIR2.biz of via FAIR2.do westerse professionals als vrijwilliger in te zetten om de zelfstandigheid van mensen te vergroten. We zijn beslist geen vrijwilligersorganisatie. Er zit echt een verdienmodel achter ons bedrijfsconcept. Net als ieder andere onderneming hebben we een paar opstartjaren achter de rug, maar dit jaar draaien we break-even en hebben we een paar parttimers in dienst kunnen nemen.”

TU Twente
FAIR2 werkt met een aantal partners samen, zowel in de ontwikelingseconomieën als in Nederland. “In Rwanda werken we met een aantal kleine investeerders en Plus Supermarkt in Nederland samen om mensen in hun ondernemerschap te ondersteunen. We helpen ook bij de ontwikkeling van het lokale toerisme in Ghana. Daar bouwen we samen met partners een ecolodge en een groentetuin, die gerund worden door de lokale bevolking. We hebben ze geholpen met de opzet en trainen de mensen ter plaatse. In Nijmegen zijn we betrokken bij Fairtrade Nijmegen om de eerlijke en duurzame handel in Nijmegen meer te stimuleren. Verder werken we onder meer samen met TU Twente en ondernemerschapscentrum Eindhoven. In de ontwikkelingslanden hebben we connecties met lokale ondernemers, Nederlandse ambassades en lokale ontwikkelingsorganisaties.” Schakelen jullie ook het Nederlandse bedrijfsleven in? “Op dit moment werken we samen met mensen uit het bedrijfsleven die dat op persoonlijke titel doen en werken we voor bedrijven als supermarkt Plus, Duurzaamheid Werkt en Poetsen met Plezier.”

Windowdressing
Omarmen Nederlandse bedrijven het idee van sociaal ondernemerschap of staat dat nog in de kinderschoenen? “In de VS en Engeland kennen bedrijven het begrip sociaal ondernemer al veel langer. Dus die hebben een voorsprong. Het is ontstaan uit een stuk onvrede. Waarom moeten er aan de ene kant commerciële bedrijven zijn en aan de andere kant stichtingen voor goede doelen? Het is toch veel handiger om die twee kanten te verenigen! Gelukkig worden er de laatste tijd veel meer jonge, sociale ondernemingen opgericht. Ik bedoel niet de bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen. Die hebben een andere focus. Soms is daar sprake van windowdressing. Je ziet dat bij grotere ondernemingen. Die hebben alles in eigen hand. Zij leveren de professionals, hebben eigen bedrijven in de ontwikkelingseconomieën opgezet, zij hebben de contacten in plaats van dat zij mensen in arme landen het heft in handen geven. Alles wat daar wordt verdiend gaat naar de aandeelhouders. Dat kan nooit de bedoeling zijn”, roept Caroline uit. “Je kunt dan wel via advertenties roepen dat je aan duurzaamheid doet, maar uiteindelijk hebben ze de hele keten in eigen beheer. Gelukkig zijn er ook bedrijven die hun processen bewuster hebben ingericht. ASN Bank, Triodos Bank en WAKAWAKA zijn daar mooie voorbeelden van. Zij werken met lokale partijen samen en laten hen in hun waarde. Maar ik moet constateren dat het bedrijfsleven in Nederland het sociale ondernemerschap nog te weinig in de armen sluit. Het blijft vaak bij het geven van geld voor goede doelen. En dat is nou net niet onze bedoeling. Het gaat erom je hele keten sociaal-maatschappelijk in te richten. Paul Polman van Unilever doet dat bijvoorbeeld wel, want hij ziet heel goed dat er geen toekomst voor hun bedrijf is als ze het sociaal-maatschappelijke aspect niet omarmen. Unilever wil op mondiaal niveau dingen veranderen: ontbossing, sanitaire voorzieningen, water, hygiëne, duurzame landbouw en kleinschalige boeren. Ze voelen de urgentie, het is nu vaak wel zo dat bevlogen leiders als Paul Polman of Tex Gunning het eerste initiatief nemen. Zo werken de dingen gewoon.”

Onomkeerbaar
Als ik het kort mag schetsen zijn het de praktische idealisten die met een goed verdienmodel en vanuit hun sociaal gevoel van urgentie slimmer willen werken voor een betere wereld. “Grotere bedrijven zien gelukkig meer en meer dat ze er iets mee moeten. Ze halen de kleinere sociale ondernemingen er als partner bij of proberen het sociaal-maatschappelijk op een of andere manier in hun keten in te passen. De lobby-organisatie en platform Social Enterprise NL wil de sociale ondernemingen in Nederland versterken en zo de maatschappelijke impact vergroten. Deze sociale trend is onomkeerbaar. Nederland zal kantelen, want de deeleconomie en de burgerparticipatie komen eraan. Het aantal zzp’ers is in vijf jaar met 51% gestegen, maar tegelijkertijd zien we een vermindering van loonarbeid. Dat heeft grote invloed op het ontstaan van andere handelwijzen. Je ziet dat de consument door internet aan invloed wint. Van die kanten zullen de veranderingen komen. Die bedrijven die niet op tijd een ommezwaai maken, zullen het in de toekomst niet redden.”

Te weinig stem
Wat heb je nodig? ” Een breder netwerk om het sociaal ondernemerschap nog meer onder de aandacht te kunnen brengen. De voorlopers in sociaal ondernemerschap moeten zich beter verenigen. Ik hoor te weinig van Social Enterprise NL in de algemene media. Ze doen heel hard hun best, maar er moet veel meer voorlichting over dit onderwerp komen. Ze hebben te weinig stem om het breder te trekken. Het onderwerp wordt nog heel gemakkelijk onder de geitenwollensokken-mentaliteit geschaard, maar het is business-as-usual aan het worden. Nationaal en internationaal. Bedrijven zouden sociaal-inventiever moeten worden. Zo zet een zorginstelling in het midden van het land zijn kantine ter beschikking voor een gezamenlijk buurtdiner. Begin door te kijken naar je eigen bedrijfsketen in relatie tot je bestaande relatienetwerken. Welke sociaal-maatschappelijke betekenis kun je daaraan koppelen? Vaak denken bedrijven gelijk dat dit geld gaat kosten. Dat hoeft helemaal niet! Je kunt zelfs geld besparen of geld verdienen als je slim bent. Ik wil bedrijven bij die kanteling naar sociaal-maatschappelijke betrokkenheid graag ondersteunen.”

AUTEUR MARY SPAN | ©EVOLUTIEGIDS | 150601
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.

Buurtevolutie

Over zelfevolutie, buurtlinks en happy coins: Op weg naar buurtevolutie.

Voorbeelden van sociale ondernemers

Aantal Nederlandse sociale bedrijven groeit in vijf jaar tijd met 70%.