Andries Heidema, Commissaris van de Koning in Overijssel en oud-voorzitter Strategische Board Stedendriehoek:

‘Regio Stedendriehoek wordt energieneutraal’

Nederland is een ambitieuze regio rijker: de Stedendriehoek innoveert en wil in 2030 energieneutraal zijn. Commissaris van de Koning Andries Heidema en voormalig voorman van de Strategische Board Stedendriehoek wil ideeën voor de circulaire economie in de regio samen met burgers, bedrijven, kennisinstellingen en overheden verzilveren. Gun jezelf een blik in deze Cleantech Regio, de opkomende hotspot voor energieneutraal en circulair leven en werken.

Andries Heidema was sinds 2007 burgemeester van Deventer, was sinds 2012 voorzitter van de Strategische Board Stedendriehoek en sinds 2018 Commissaris van de Koning in Overijssel. Een nuchtere politicus met een verbindend hart voor de bewoners in zijn regio en met een open blik voor de toekomst. Het in april 2016 geopende, duurzame stadskwartier in Deventer is zelfs versierd met vingerafdrukken van de voor- en tegenstanders van de [ver]nieuwbouw. Zo spreekt dit publieke gebouw tot de verbeelding en vertelt het op kunstzinnige wijze veel over de collectieve geschiedenis van de burgers in deze Hanzeregio. Dit gemeenschapshuis behoort tot de top vijf van de meest duurzame publieke gebouwen in Nederland.

Groter geheel
“Ik ben een onderdeel van een groter geheel”, vindt Andries Heidema. “Niet het ego moet de drijfveer zijn maar de overtuiging dat als je er bent voor de ander die ander er ook voor jou is. Deze persoonlijke visie vormt het fundament voor mijn werk. Ik wil een betekenisvolle bijdrage leveren aan onze Hanzeregio. Waarom niet kennis delen en elkaar zo versterken? Waarom telkens het wiel opnieuw uitvinden? Vanuit die gedachte bestaat er sinds een aantal jaren een hechte samenwerking in het gebied rondom Apeldoorn, Zutphen en Deventer. Door maximaal in te zetten op schone en innovatieve technologie, betere bereikbaarheid, onderscheidend vestigingsklimaat en een arbeidsmarkt met de laagste werkloosheid van Nederland, koerst de regio Stedendriehoek op een duurzame economie en samenleving. Een schone toekomst, waarin energieneutraliteit in 2030 speerpunt is. Waar bewoners en gasten zich thuis voelen, ook in relatie tot de ander.”

Cleantech Tomorrow
Andries Heidema: “Cleantech loopt als een circulaire draad door alle domeinen en sectoren. De regio is een van de koplopers als lerend en innovatief netwerk. Voor 2020 zijn de ambities: 4.000 nieuwe, aan cleantech gerelateerde banen en navenante groei van omzet/BRP (+50%), 200.000 ton besparing op de CO2 uitstoot (-10%) en 20.000 ton minder huishoudelijk restafval per jaar (-33%). Hiermee onderstrepen wij dat onze regio een groeimarkt is. Het mes snijdt bij ons aan twee kanten: het levert economische groei en banen op, terwijl tegelijk resultaat wordt behaald in energiebesparing en vermindering van verspilling en vervuiling.”

Hoe wilt u die energieneutraliteit bereiken? “Niet iedereen heeft thuis een zak met geld liggen om zonnepanelen aan te schaffen of andere energiebesparende maatregelen te treffen. Dus hebben we tegen elkaar gezegd: ‘Laten we het eens omdraaien’. Waarom niet een woningabonnement in het leven roepen, waarbij je de eerste energiebesparingsmaatregelen in je huis kunt doorvoeren? De kosten voor energieneutraliteit kun je dan in de loop van de jaren afbetalen.” Kunnen mensen dat wel opbrengen naast hun hypotheek- of huurlasten? “Ja, want de energiekosten worden dan steeds lager. Daarmee kun je de financiering aflossen. De stad Deventer is al in 2014 met dit woningabonnement op comfort en energiebesparing gestart. Het woningabonnement is financieel interessant voor zowel aanbieder als consument en het is als marktconcept voor investeerders geschikt voor opschaling op lokaal, regionaal, nationaal en zelfs internationaal niveau. De provincie Overijssel en de Stedendriehoek hebben dit idee al geadopteerd en de provincie Gelderland volgt.”Mooi voorbeeld, maar ik neem aan dat er nog meer initiatieven zijn?
Heidema is niet voor één gat te vangen: “In de industrie is Auping in Deventer een mooi voorbeeld van Cradle to Cradle. Het bedrijf investeert fundamenteel in duurzaamheid en heeft daarbij de ongekende ambitie om in 2020 alle bedrijfsprocessen, producten en diensten, integraal en volgens de Cradle to Cradle (C2C) filosofie in te richten. Ze zijn nu bezig met het opzetten van een inzamelingssysteem om aluminium te recyclen en te hergebruiken.”
“Bij de kennisinstellingen zie je dat cleantech meer en meer in het kerncurriculum wordt opgenomen. In Zutphen is zelfs een Cleantech Center gerealiseerd, dat nu hét duurzame innovatiecentrum van Oost-Nederland is. Je kunt daar als start-up, student of ondernemer terecht als je een woest idee hebt en je graag gebruik wilt maken van de kennis en het [financiële) netwerk. Alle betrokken partners worden er beter van: scholen, studenten, start-ups én ondernemers. Dit zijn zomaar een paar voorbeelden van hoe gemeenten, kennisinstellingen en ondernemers inhoud geven aan de Cleantech Regio Stedendriehoek.”
Grijs
Een belangrijke opgave voor de strategische board Stedendriehoek is om de regio meer herkenbaar te maken, meer smoel als circulaire Cleantech Regio te geven. “Het punt is dat de Stedendriehoek heel divers is”, stelt Heidema. “Dat is mooi, dat geeft stabiliteit in tijden van crisis. We zijn weliswaar stormproof, maar óók een beetje grijs. Het was in het begin lastig om een gemeenschappelijk profiel te vinden. Ons DNA bleek in onze bovengemiddelde aanpak van duurzaamheid en energiebesparing te zitten. Onze identiteit bleek al cleantech te zijn. We zijn een regio met inspirerende cleantech verhalen die we willen delen met anderen. Wij zullen die verhalen – as we speak – heel gericht via allerlei media gaan uitdragen.”

Burgerparticipatie
Als Cleantech Regio werkt de overheid samen met het bedrijfsleven en de kennisinstellingen. Ik mis de groep van burgers en burgercoöperaties in dit geheel. Er gebeurt heel veel – vaak onderhuids – op het gebied van de burgerparticipatie. Andries Heidema: “Je hebt daar een belangrijk punt. Mensen verenigen zich in coöperaties op gebied van woningisolatie, zonnepanelen of windturbines en die initiatieven worden – waar nodig – gefaciliteerd door de overheid. Loenen is als zonnedorp daardoor bijna energieneutraal. Bewoners willen daar echt het verschil maken. Bovengemiddeld. Daarom hoort bij het DNA van de Stedendriehoek nadrukkelijk ook de burger met zijn initiatieven. Wij vinden het belangrijk om als regisseur niet alleen mensen en zaken te verbinden, maar óók om maximaal te faciliteren en te ondersteunen.” U spreekt over de regisseursrol als van bovenaf. Maar het perspectief wordt mede van onderaf.” Dat hangt af van de situatie. Als we burgers en ondernemers kunnen helpen, faciliteren en ondersteunen wij. Als wij vanuit nationaal of internationaal perspectief handelen zoals lobby richting Brussel of de Tweede Kamer, dan zullen we vaker de regisseursrol op ons nemen. En soms moeten we zorgen dat er menskracht is om zaken te begeleiden of om ondernemers of burgerinitiatieven een duwtje in de rug te geven. Dat moet wel georganiseerd worden, tot op het niveau van de wijk of de straat in de wijk. Onze rol van bruggenbouwer en verbinder is net zo belangrijk. Twintig jaar geleden heeft Deventer al managers in de wijk geïnstalleerd, omdat de gemeente constateerde dat bewoners bij de realisatie van hun ideeën in de buurt, wijk of dorp geen gemeentelijke tegenwerking maar meedenkers en ondersteuning nodig hadden. De sociale cohesie in de wijk is groot en er is sprake van een rijk verenigingsleven. Om een en ander zo goed mogelijk bij de leefwereld van de bewoners te laten aansluiten, draaien we zaken en systemen steeds vaker om. Ik vind dat de leefwereld van de bewoners in de systeemwereld centraal moet komen te staan. Die transitie van onderaf is in feite al begonnen.”Hoe komen ondernemers met een cleantech uitdaging aan getalenteerd personeel? “Het stimuleren van werkgelegenheid en talent is een van de speerpunten van de Stedendriehoek. Voor ons is het belangrijk om zoveel mogelijk inspirerende omgevingen te creëren. De opgave is om alle mensen in de regio deel te laten nemen aan de arbeidsmarkt, te laten participeren in het maatschappelijk leven en via leertrajecten talenten verder te ontwikkelen via allerlei Cleantech Challenges. Voor op maat gesneden technisch mbo-onderwijs is in Deventer een Technicampus, een samenwerkingsverband van opleidingsbedrijven, in het leven geroepen. Verder brengen wij talentvolle studenten van Aventus, Saxion Hogescholen en universiteit Twente, Wageningen en Nijmegen in contact met ondernemers in de regio en omgekeerd. Zeventig procent van onze hbo-studenten blijft in onze regio actief.”
Uitnodiging
Wat zou u de lezer mee willen geven? Andries Heidema: “Wees je ervan bewust dat er in onze regio heel veel gebeurt. We hebben grote ambities. Jij kunt daaraan een bijdrage leveren. Als je een vraag, suggestie of idee hebt, dan kun je ons mailen via info@cleantechregio.nl. Er staan daar mensen klaar om je in verbinding te brengen met ondernemerskringen, kennis, funding en gemeenten. Schroom niet. Je bent van harte welkom.”

AUTEUR MARY SPAN | ©EVOLUTIEGIDS | 160510
Trendjournalist/publicist/auteur. Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie in leven en werk,
bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.

Commissaris van de Koning Overijssel

Andries Heidema is de nieuwe commissaris van de Koning in Overijssel. Heidema was sinds 2007 burgemeester van Deventer. Daarvoor was hij burgemeester van de Gelderse gemeente Neder-Betuwe. Hij is ook wethouder geweest in Zoetermeer en heeft als manager op ministeries gewerkt.

Ambities Stedendriehoek

In 2023

staat de Cleantech Regio in de landelijke top 5 als dé vestigingsregio.
zijn duurzame energie-opwekkers ingepast in het landschap.
is de Cleantech Regio met 25% minder CO2-uitstoot de meest duurzame regio.
is de Cleantech Regio de meest circulaire regio van Europa.
realiseren minimaal 100 startups/businesscases per jaar.
heeft iedere werkgever de medewerker die nodig zijn.
is het vervoer snel, slim én schoon.

Nieuwe ‘circulaire’ app

De op 31 oktober 2017 gepresenteerde app op de website Groene Groeiers helpt ondernemers met elkaar in contact te komen rond het thema circulair ondernemen. Dat ‘helpen’ loopt uiteen van meedenken tot mee-investeren.

In november 2017 is het nieuwe boek ‘Route circulair‘ gepresenteerd dat is gemaakt in opdracht van VNO-NCW (stichting Management Studies) en waarin tal van praktische tips staan gebaseerd op de ervaringen bij zo’n 31 bedrijven uit het netwerk van VNO-NCW.

NIETS DOEN IS EEN MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID | NELSON MANDELA

Lochem in dienst van dialoog en samenwerking

Sebastiaan van ‘t Erve, burgemeester van de gemeente Lochem, wil een nieuwe leider zijn die transities voorstaat. Iemand die de samenwerking en die de dialoog in de maatschappij zoekt. Reden om hem op te zoeken en hem te vragen naar zijn rol en verantwoordelijkheden als leider en burgervader.

Lees artikel

Sociale cohesie in Zutphen staat voorop

Frans Manders is een leider en een kartrekker met sociale ideeën.Als we burgers zelf initiatieven laten nemen, dan lossen allerlei problemen in de samenleving zich vanzelf op, lijkt de politieke teneur. Vaak brengen overheid en woningcorporaties allerlei succesverhalen over de burgerkracht. Hoe zit dat in Zutphen? Een gesprek.

Lees artikel